Elektromekanik Askı ve Destek Sistemleri El Kitabı

12 Elektromekanik Askı ve Destek Sistemleri El Kitabı Daha yıkıcı hasarlar, bileşenlerin bir trafonun destek rayından veya montaj plakasından kopması, yerinden ayrılması veya devrilmesini içerebilir veya bağlantı kablolarının komple zemin sıvılaşması veya bölgesel çökme nedeniyle çoklu hasarlar oluşturabilir. Şalter sistemindeki ciddi hasarlar, genellikle enerji kaynağı için uzun süreli bir kesintiye neden olur. Örnek: Depremde devrilme momentine dirençli monte edilmiş bir muhafaza içinde olsa iyi bir ankraj veya yaylı izolatörler üzerine monte edilmiş trafo ve panoları için, sadece kablo bağlantıları riski ve çökme sorun- larına karşı risk oluşturur. Bina içerisinde konulan trafo ve şalt sistemleri herhangi bir yapısal hasar karşısında risk içerir. Muhafazaları son derece önemli bir rol oynar, çünkü depreme dayanamazlarsa tüm sistem başarısız olur. Bu muhafazalar için, deprem koruma önlemleri tüm ilgili standartlarda önemli bir faktördür. Sadece bu yönü ile deprem izolasyonu olarak kabul edilemez ancak daha ziyade çevreleyen bina ve tüm yüklü bileşenleri de ilgili gereksinimlerine uyulmak zorundadır. Bu nedenle sistemin bir depremden sonra hatta sırasında da çalışır durumda kalması gerekiyorsa uygun bir muhafaza tek başına yeterli olmayacaktır. Buna ek olarak yüklü bileşenler de uygun standart gereksinimlerini karşılamalı ve tüm sistemin işleyişi test koşulları altında kanıtlanmalıdır. Depremden korunma çok önemlidir. Buna bağlı olarak, ilgili teknik disipline bağlı olarak farklı standartlar uygulanır. Bu standartlar kabaca inşaat mühendisliği, BT ve telekomünikasyon ve elektrik mühendisliği ka- tegorilerine ayrılabilir. Ayrıca geçerli standartlar da pazarın coğrafi konumuna göre farklılık göstermektedir. Bina standartları depreme dayanıklı elektrik şalt sistemlerinin yapımında rol oynamaktadır. Ancak burada ayrıntılı olarak anlatılmamaktadır. Özellikle elektrik sistemleri trafo merkezleri çoğunlukla bina altlarına konulmuş olduğu için, bu standartlar da belirli bir rol oynamaktadır. Elektrik mühendisliği, BT (bilgi teknolojileri) ve telekomünikasyon için geçerli olan standartların bazılarının kökeni bir yapı standardına sahiptir, ancak ilgili cihazlar için özel gereksinimlere aktarmaktadır. Örnek, bina- lar aslında bir depremin etkisini artırma davranışı sergilerken, potansiyel olarak oluşan daha fazla genlik ve ivmeler bir elektrik sistemi üzerinde uygulanan yükleri artırmaktadır. Özellikle yüksek katlı binalarda yaygın olan bir diğer yaklaşım da aktif bir unsur olarak sarkaç etkisini kul- lanmaktır. Deprem hareketlerini sarkaç salıncak yapmak, binanın yapılarına hiçbir hasar vermez, böylece enerjinin hemen hemen tümünü emer. Üçüncü bir olasılık, kuvvetleri emen bir sistem vasıtası ile yeryüzün- den (ve depremden) korunacak nesneyi ayırmaktır. Bir bina veya ekipman parçası sıkıca yere sabitlenmeden, bunun yerine amortisörler üzerinde duruyorsa, bir depremin ivmesinden korunur. Bu durumda sönümlenecek ağırlığın tam olarak bilinmesi ve yeterli yay/sönümleme değerinin mevcut olması gerekir. 2.1.1.3. Kritik Tesisat Türleri, Depo, Tank, Yakıt ve Kimya Tesisleri Temel olarak petrokimya tesislerinin tamamında, risk yüksekliği nedeni ile gerek arazi gerekse bölge ve depremsellik ölçümleri yerinde tanımlandıktan sonra tasarıma başlanır. Tüm hesaplar çok katı şekilde elastik modelleme ile standartlar dahilinde yapılmaktadır. Konu ile ilgili API ve diğer normlar, değişen yönetmelikler ile neredeyse birebir eşleşmektedir. Bu konu ile ilgili problem olan konular ise bina altlarında olan benzinlikler ve çeşitli bölgelerde kontrolsüz olarak varil ve uygun olmayan nitelikte küçük ölçekteki tanklardır (Örnek: binalardaki günlük yakıt tankları, depolarda tutulan tiner, benzen, boya ve diğer kimyasallar, tesis/bina içeri- sinde bulunan gaz, ısıtma yakıtı depoları ve bağlantı tesisatı taşıyıcı sistemleridir.). Özellikle yeni bina ve tesislerde gerek bu kitabın kaynak olarak kullanılması gerekse süreç içerisinde yenilenecek yönetmelikler ile doğru olarak planlanıp uygulanacağı konusunda emin olunmasına rağmen endişe edilmesi gereken konu; yönetmelikler öncesi yapılmış bina ve tesisatın düzenlenmesi konusunda ve sürecindedir. Konu ile ilgili örnek ve anlatımlar ile detay çözümleri ilgili kısımlara geldikçe detaylandırılacaktır.