Elektromekanik Askı ve Destek Sistemleri El Kitabı

120 Elektromekanik Askı ve Destek Sistemleri El Kitabı 6.2. BORULARDA ISIL UZAMA-KISALMA (TERMAL GENLEŞME) HESAPLARI VE ASKI SİSTEMİNE ETKİLERİ Borular için uzama/kısalma davranışı sistematik olarak süreklilik arzeden davranış şeklidir, konu ile ilgili metodik yaklaşım yapmak istersek bazı değerleri doğru tespit edip metodolojik yaklaşımı bir sonuç ile bitirmek gerekir. METODİK YAKLAŞIM Gerçekten "mutlak doğru" , metodoloji için mümkün değildir, çözümlerden biri veya birkaçı problemi çözmek için elimizde seçenekler olur. Bu hesapları yaparken etken birçok faktör dikkate alınmalıdır ve faktörlerin tiplerine göre de çözüm metotları kullanılmalıdır. Bunlar; • Boru Malzemesi (genleşme katsayısı), • Boru Anma çapı (ve anma sınıfı, et kalınlığı veya çalışma sınıfı), • Boru uzunluğu, yerleşimi ve güzergahı, • Sıcaklık (en düşük, en yüksek ve başlangıç montaj sıcaklığı), • Basınçlar (çalışma ve test), • Bağlantı elemanları ve kol ayrımları, • Bina yapısı (duvarların dayanımı ve tipi, döşeme tipi, taşıyıcı sistemin prefabrik, beton veya çelik olması ve hangi katta bulunduğu; bodrum, ara kat, çatı vb.) Fiziğin temel kurallarından biri de maddelerin sıcaklık değişimleri sonucu genleşmesi veya büzüşmesidir. Malzemelerin içerisinde yer alan atomlar, ısıya maruz kaldıkça kinetik enerjileri artar ve dolayısıyla daha fazla titreşmeye başlar. Bu sebeple malzemenin sıcaklığı artmaya başlar ve sıcaklık arttıkça atomlar arası titreşme genliği artar. Atomlar arası mesafe de bu titreşimden dolayı artar ve malzeme genleşir. Genellikle ısıya maruz kalan malzemelerin boyutlarında artış, soğutulan malzemelerin boyutlarında ise azalma meydana gelir. Ancak bazı malzemeler tam tersi tepki gösterir ve sıcaklığı arttıkça büzüşür, yani hacmi azalır. Bu tarz malzemeler negatif ısıl genleşme katsayısına sahiptir. Alüminyum, makaron kablo, kauçuk, bazı karbon fiber malzemeler negatif ısıl genleşme katsayısına sahip malzemelere örnek olarak gösterilebilir. Şema 6.1 Boru Tesisatı Uzama/Kısalma için Karar Verme Akış Şeması Üretici Linki: http://www.kayse.com.tr