Elektromekanik Askı ve Destek Sistemleri El Kitabı

32 Elektromekanik Askı ve Destek Sistemleri El Kitabı Ayrıca ilerleyen kısımlarda depremsel hesapların yapılması zorunlu olan bina ve zemin yapılarına tekâmül eden PGA, PGV, PGD ve devrilme momentleri ile konuyu irdelemeye devam edeceğiz. 3.3. GÜRÜLTÜ VE SES FREKANSLARI Mekanik ve elektrik sistemlerinin tasarımında, kurulumunda, kullanımında ses ve titreşim kontrolü temel prensipleri uygulanıyorsa kullanıcı kabul olasılığı yüksek olan uygun gürültü ve titreşim seviyeleri sağlanır. Temel tanımlar ve akustik terminolojisinde, sese insan tepkisi, akustik tasarım hedefleri ve titreşim yalıtımı temelleri de dahil olmak üzere temel ilkeler tarif edilmektedir. Bu yayında her türlü teorik kısım üzerinden sadece bilgi düzeyinde açıklama yapacağız, konu ile ilgili detay ve derin bilgi "ASHRAE El Kitabı-HVAC Uygulamaları Bölüm 8 20 "de mevcuttur. HVAC sistemlerinin ve ekipmanlarının tasarımında dikkat edilmesi gereken temel birincil amaç, belirli bir alandaki akustik ortamın çeşitli insan faaliyetleri için kabul edilebilir olmasını sağlamak için gürültü ve tit- reşimi doğru değerlendirmektir. Herhangi bir kaynak tarafından oluşturulan ses ve titreşim, bir veya farklı yollar boyunca alıcıya iletilir. Sesi yöneltmek ve seste değişikliklere neden olmak, istenmeyen gürültüyü ve titreşimi azaltmak için bu unsurların herhangi birine veya tümüne uygulanabilir yöntemlerdir, ancak genellikle kaynaktaki gürültüyü kaynakta azaltmak en etkili ve en ucuz maliyetli yöntemdir. Öncelikle ses ve gürültü frekansları için başlangıç noktası bir referans birim veya birimler tanımına ihtiyaç var. Desibel (dB) ses seviyesinin ölçüsü, mikro paskal 20 uPa desibel ses basınç düzeyi veya picowatt, pW ses güç düzeyi için tanımlanan ve başvurulan ölçü birimleri olması yanında, dBA ise "A" ağırlıklı ses seviyesi anlamına gelmekte ve bundan sonra kitap içerisinde çokça karşılaşacağımız tarif ve kısaltmaları ifade eder. Ses, bir akışkanda (gaz, sıvı) veya katı bir maddede yayılan dalgaların yarattığı bir etkileşimdir. Havadaki ses, havadan gelen ses veya sadece ses denir. Titreşen bir yüzey veya türbülanslı akış tarafından üretilir. Katılar- daki sese, genellikle yapı kaynaklı ses denir. HVAC sistem tasarımında hem havadan hem de yapı üzerinden iletilen ses yayılımı önemlidir. Gürültü ise gerek insan kulağını gerekse katı, sıvı veya hava (gaz) ortamlarda iletilen ve rahatsız edici ses şiddetidir. Picowatt (pW) 10 -12 Watt, Mikropaskal (uPa, µPa) 10 -6 Newton/metre 2 Ses verileri ise 63 ile 8000 Hz. arasında, sekiz oktav bandında dB cinsinden ses gücü veya ses basıncı değerleri dB(A) olarak tarif edilir. Ses seviyesi Ses ve titreşim fiziksel özelliklerinin büyüklüğü hemen hemen her zaman düzeyleri ifade edilir. Aşağıdaki denklemlerde gösterildiği gibi L düzeyi (seviyesi) güç fiziksel bir özelliğin büyüklüğü bir oranı ortak (baz 10 logaritmaya dayanmaktadır, birim alandaki şiddet veya enerji özelliği aynı tür bir referans büyüklüğü: Denklem 3-17 L Ses Seviyesi (Düzeyi) Burada A ilgi fiziksel özelliğinin büyüklüğü ve A ref referans değeridir. Oranın boyutsuz olduğunu unutulma- malıdır. LA eq için Oktav bantları L eq (ses seviyesi yerine) olarak ölçülür. Genel dB(A) değerini hesaplamak için tüm gürültü enerjisini bir araya toplamamıza olanak sağladığından bu önemlidir. Oktav bantları tarafından toplanan verilerin ses seviyesi ölçerdeki genel dB(A) değerini hesaplamak için kullanılan verilerle aynı olup olmadığıdır. LAeq'nin ses seviyesi ölçerde hesaplanmasında 10Hz'den 20 kHz'e kadar uzanan bir A-ağırlık filtresi kullanılırken, oktav bant filtreleri sadece 63Hz ile 8 kHz arasında merkez 20 ASHRAE HANDBOOK APPLICATION CHAPTER 8 2019