Elektromekanik Askı ve Destek Sistemleri El Kitabı

38 Elektromekanik Askı ve Destek Sistemleri El Kitabı 4. MEKANİK-ELEKTRİK KRİTİK CİHAZLARIN STANDARTLAŞTIRILMIŞ SES VE TİTREŞİM DEĞERLERİ Daha önceki 3. Kısım içerisinde öncelikle titreşim sonrasında da ses ve gürültü için doğal frekans ile rezonans frekansının hesapları, genel tanım ve basit hesap metotlarından bahsettik. Esas sorun, sadece cihaz ve tesisat elemanlarının titreşip sorun çıkarması ile sınırlı değildir. Önemli ölçüde insan vücudu üzerinde yarattığı konforsuzluk ve rahatsızlık meselesidir. Gürültü konusunda 3. Kısım altında verilen değerlerin dışında insan sağlığı açısından da etkilerini değerlen- direcek olursak; Aşağıda insan vücudunun ani olarak karşılaştığı ivme, frekans ve gürültü değerleri sınırları görülmektedir. Bu yüzden tüm cihazlar için deprem koşulları olup olmamasına bakılmaksızın standart titreşim ve ses gürültü sınırlamaları endüstride tarif edilmiştir. Gürültünün Etkileri 21 İşitme kaybına neden olan gürültü, kesinlikle yan etkisi en iyi bilinen ve muhtemelen en ciddi olanıdır ama tek değildir. Diğer zararlı etkileri de kulak çınlaması, konuşma iletişimi bozulması ile girişim ve uyarı sinyalleri algısı ile iş performansında sıkıntı ve ekstra işitsel etkilerde bozulmadır. İLO 22 , bu konuda çalışanlar açısın- dan şirketlerin iyi gürültü kontrolü ve işitme koruma programları uygulamaları için ek destek sağlamaktadır. İşitme Bozukluğu Gürültüye bağlı işitme bozukluğu çok yaygındır ancak görünür etkileri ve çoğu durumda ağrı olmadığı için genellikle küçümsenen bir durumdur. Aile ve arkadaşlarla iletişimin aşamalı bir kaybı ve kuş sesi, müzik gibi akustik çevredeki seslere karşı duyarlılık kaybı vardır. Ne yazık ki, iyi işitme genellikle kaybolana kadar hafife alınır. Bu kayıplar o kadar kademeli olabilir ki, bireyler bozulma veya işitme eşiği geçilene kadar neler olduğunu fark etmezler. İlk işaret genellikle diğer insanların eskisi kadar net konuşamamasıdır. İşitme engelli kişi baş- kalarından kendilerini tekrar etmelerini istemek zorunda kalacaktır ve o genellikle onların belirgin düşünce eksikliğinden rahatsız olur. Aile ve arkadaşlara sık sık "Bana bağırma. Seni duyabiliyorum ama ne dediğini anlamıyorum" diyebilir. İşitme kaybı kötüleştikçe, birey sosyal durumlardan çekilmeye başlar. Toplantılar, sosyal etkinlikler ve tiyatro cazibesini kaybetmeye başlar ve birey evde kalmayı, yalnızlığı seçer. Presbycusis 23 , doğal olarak yaşlanma sürecine eşlik eden işitme kaybı, gürültüye bağlı işitme kaybı olan kişi yaşlandığında mevcut işitme kaybına eklenir. İşitme kaybı sonucunda birey, artık kolaylıkla aile veya arkadaşlar ile iletişim kuramaz hale gelir, işitme kaybı ciddi bir aşamaya vardığında birey, gerçekten izole edilir. İşitme cihazları bazı durumlarda yardımcı olabilir, ama doğal işitme netliği görme netliğinin gözlük ile sağlanabil- mesinin aksine asla geri döndürülemez. Mesleki İşitme Bozukluğu Gürültüye bağlı işitme bozukluğu, genellikle bir yaralanmadan ziyade bir meslek hastalığı veya hastalık ola- rak kabul edilir, çünkü ilerlemesi aşamalıdır. Nadir durumlarda, çelik perçinleme işinde veya patlayıcılarla çalışan bireylerde, çok yüksek seviyede sese maruz kaldığı bir olayın akabinde kalıcı işitme kaybı olabilir. Bu durumlarda işitme kaybı bazen bir yaralanma olarak ve "akustik travma" olarak adlandırılır. Her zamanki işitme kayıp durumu olup, ancak uzun yıllar boyunca işitme yeteneği yavaş yavaş azalmaya devam eder. Bozulma miktarı gürültü seviyesine, maruz kalma süresine ve bireyin duyarlılığına bağlıdır. Ne yazık ki mesleki işitme bozukluğu için hiçbir tıbbi tedavi yoktur, sadece önleme vardır. Gürültünün işitsel etkileri iyi belgelenmiştir ve değişen işitme kaybına neden olan sürekli gürültü miktarı konusunda çok az tartışma vardır (ISO 1990). Ancak bu aralıklı gürültünün işitme kaybına yol açacağı da 21 Certain of the materials which follow have been adapted from Suter, AH, “Noise and the conservation of hearing”, Chapter 2 in Hearing Conservation Manual (3rd ed.), Council for Accreditation in Occupational Hearing Conservation, Milwaukee, WI, USA (1993) 22 İLO Uluslararası İşçi Organizasyonu 23 Yaşlılığa bağlı olarak ortaya çıkan işitme kaybı