Elektromekanik Askı ve Destek Sistemleri El Kitabı

Elektromekanik Askı ve Destek Sistemleri El Kitabı 9 Sismik Sönümlemeli Bina Yapısı Sismik sönümleme yapısı binalara monte edilmiş sönümleyici bileşenler (amortisörler) ile deprem enerjisini emer. Böylece çok daha az deprem enerjisi ana çerçeveyi etkiler ve ana çerçevedeki zararlar azalır. Tipik olarak amortisörler büyük bir depremden sonra değiştirilmesi gerekmez. Zarar görmüş olsalar da tek tek onarılabilir veya değiştirilebilir. Bu sistem nispeten deprem öncesi koşullara geri dönüşü daha kolaylaştırır. Amortisörlerin etkisiyle bu yapılar sismik dirençli yapıdan çok daha küçük titreşime ve deformasyona uğrar. Amortisörleri rüzgâr ve diğer etkenlerin neden olduğu harekete karşı etkili hale getirmek de mümkündür. Sönümleme ile titreşim kontrolü, küçük ve orta ölçekli binalar için geçerli olan serbest oturan birleşim yerleri veya Tokyo Skytree® 11 'nin ayarlanmış bir kütle amortisörü olarak çalışan prekast beton merkezi sütunu gibi çeşitli uygulamalardır. Sismik İzolasyonlu Bina Yapısı Bir sismik izolasyonlu bina yapısında, deprem izolatörleri ve amortisörleri deprem enerjisini emerken yüzen taban böylece binayı yerden ayırmakta kullanılır. Deprem enerjisi yapıya aktarılmadan önce sismik izolasyon tabakasındaki amortisörler tarafından emilirken, binanın kendisine verilen hasar daha etkili bir şekilde azaltılır. Amortisörler, genellikle büyük bir depremden sonra değiştirilmesine ihtiyaç olmamasına rağmen ancak hasarın derecesinin araştırılması sırasında performansın bozulduğunu ortaya çıkarırsa, amortisörlerin onarılması veya değiştirilmesiyle deprem öncesi koşullar geri kazanılabilir. Sismik izolasyon yapıları sismik dirençli ve sismik sönümleme yapılardan daha fazla bina sallanmasını ve deformasyonu azaltabilir. Tüm avantajlarına rağmen ilk kurulum maliyeti daha yüksektir. Sismik izolasyon tabakası imalatı inşaat için ek maliyetler oluşturması nedeniyle sismik izolasyon bileşenleri ve sismik genleşme düğümleri dikkat ile tanımlanmalıdır. Ancak, bina- daki kat sayısı arttıkça, maliyet artış oranı da o kadar düşük olur. Bir sismik izolasyon yapısı, daha iyi sismik performans sağlamasının yanı sıra bina tasarımcıları için diğer sismik sistemlere göre mimari planlamada daha fazla özgürlük sağlar. Deprem sırasında sismik izolasyon yapısı yavaş yavaş sallandıkça, mobilya ve taşıyıcı olmayan diğer eleman- ların parçalarının düşmesini engelleyerek bina içerisindeki hasarı azaltır. Deprem sonrası artçı depremlerde de bina fonksiyonları da yeterince korunabilir. Son yıllarda daha fazla bina büyük ölçekli oranda bu yapı türünü benimsemektedir. 2.1.1. Deprem İvme ve Hız Kavramları Öncesi Yapılmış Tesisler Bu konuda ilgili deprem yönetmeliği kapsamında tadilat, tamirat ve güçlendirme çalışmaları için hesap, kontrol ve uygulama esasları ile tarif edilmiştir. Konu ile ilgili eksiklik, mekanik ve elektrik tesisatı ile imal edildiği tarihte boru, kanal ve diğer mekanik-elektrik ekipmanların yeni duruma göre uygunluğunun nasıl kontrol edileceğidir. Bu konu ile ilgili olarak mutlaka bir yönetmelik çerçevesinde çalışma yapılarak yayınlanmalıdır. YÖNETMELİK SONRASI YENİ YAPILACAK BİNALAR İÇİN ELEKTRİK-MEKANİK TESİSAT Özellikle yeni yapılacak binalar içerisinde yer alan gerek elektrik ve mekanik tesisat, gerekse ekipmanların deprem yönetmeliği kapsamında nasıl bina taşıyıcı sistemlerine, kaide ve taşıyıcı sistemlerin nasıl ankraj edil- mesi gerektiğine ihtiyacı olduğu, bu kitap içinde beşinci bölümde ve sonrasında sırası ile anlatılmıştır. Konu ile ilgili bilgi tanımlaması için, öncelikle binaların tipik depremsel tasarım farkları ile başladıktan sonra her türlü mekanik ve elektrik tesisatı için akustik, titreşim ve sismik tasarım ilkeleri ile tarif edilmiş ve standart hale getirilmiş kaide, askı, destek, sabit ve kayar kelepçeler ile toprağa gömülü boru hatları için karşı kuvvet kütleleri için tipik hesap modelleri ve malzeme seçim kriterlerini detaylandırılmıştır. 11 Kulede sismik düzeltme (Earthquake-resistant structures - Wikipedia) vardır, betonarme yapılmış merkezi bir şaft da dahil olmak üzere. Ana iç sütun ilk 125 metre (410 ft) yerden dış kule yapısına iliştirilmiştir. Oradan 375 metre (1,230 ft) sütun bir deprem sıra- sında yastık olarak hareket eden yağlı amortisörler ile kule çerçevesine bağlıdır. Ek esneklik bir "ek kütle kontrol mekanizması" (veya ayarlı kütle amortisörü) (Tuned mass damper - Wikipedia) ile elde edilir - bir sönümleme sistemi, bir deprem durumunda, binanın yapısı ile adım dışarı hareket eder, kulenin mümkün olduğunca merkezi olarak ağırlık merkezini tabanı üzerinde tutmak için çalışır. Tasarımcılara göre, amortisörler bir depremden gelen enerjinin yüzde 50'sini emebilir.