Elektromekanik Askı ve Destek Sistemleri El Kitabı

Elektromekanik Askı ve Destek Sistemleri El Kitabı 97 • Kamu güvenliği ile ilgili binalardaki hizmetlerin işlevsellik kaybı riski, • Üretim binaları, fabrikalarda hizmet kesintisi. Çalışmalar, sismik bir olaydan kaynaklanan onarımmaliyetinin büyük ölçüde uğradığı hasardan etkilen- diğini göstermiştir. Taşıyıcı olmayan inşai, elektrik ve mekanik sistemler ile eşyaların deprem sırasında kolon, kiriş gibi bina taşıyıcı elemanlarından çok daha fazla etkilendiği ve hasar maliyet olarak da çok daha yüksek maliyetler oluşturduğu görülmüştür. Bahsedilen malzemelerin dinamik yüklerinin (ölü ve çalışma yükleri) toplamının taşıyıcı sistem üzerindeki etkisi de daha baskındır. Dinamik yük kaynakları olarak yapısal olmayan armatürler, ekipmanlar ve tesisat elemanları hesaplarına ta- sarım sırasında dikkat etmek gereklidir. Genellikle bu türden bileşenler de inşa edilirken; tespitleri tasarlanıp kurulduğundan, sadece ağırlıktan kaynaklanan dikey olarak etki eden kuvvetler hesaba katılır. Çoğu durumda, yatay bir yönde sürekli veya değişken kuvvetler etki etmediği varsayılır, yatay kuvvetlere karşı direnç şu şekildedir: Genellikle dikey yöndeki yüklerden önemli ölçüde daha küçüktür. Bunun ışığında, binalarda yapısal olmayan elemanlarda; armatürlerde, ekipmanlarda tesisatta oluşabilecek tipik hasarlar söz konusu olabilir. Deprem için, yatay kuvvetlerin olağanüstü etkisini dikkate alınarak bağlanmalıdır. Hidrolik sistemlerin özel durumu, örneğin, borular belirli bir ivme nedeniyle yatay kuvvetler üretir. Zeminin durumu: Bu nedenle, sismik tasarım aşamasında sahanın sismik tehlikesi ve bina ile ilgili belirli faktörler çok önemlidir. Yapısal Olmayan Elemanlar Binaların destekleyici çerçevesinin bir parçasını oluşturmayan tesisat ve donanımlar, yapısal olmayan elemanlar olarak tanımlanmaktadır. Yapısal olmayan elemanlar bina kaplamaları, cepheler veya asma tavanlar, boru hatları, aparat ve makineler, fotovoltaik tesisat gibi tesisler ve ekipmanlar da yapısal olmayan elemanlar olarak belirlenmiştir. Yapısal olmayan elemanların depreme dayanıklı olacak şekilde tasarlanması ve emniyete alınması gerekiyorsa tasarım için belirleyici faktör ve boyutlandırma, zeminin (yer ivmesi a g ) değil, binanın veya zeminin hareketidir, belirleyici kat ivmesi a f , bir deprem sırasında kat hareketlerini ileten binaya bağlıdır. Bina destek yapıları rijitliğinden dolayı özellikle binanın doğal frekansı ve eylemleri alanında zemin titreşim- lerini bir frekans amplifikatörü gibi yükseltir. Dinamik büyütme eğilimi, yapısal olmayan elemanın kendisi tarafından da sağlanır. Burada belirleyici faktör elementin doğal titreşim davranışı, sönümleme özellikleri, enerjiyi elastik ve plastik deformasyon yoluyla dağıtma yeteneğidir. Tablo 6-12 Sismik Hareketler ve Yer İvme Değerleri TS EN IEC 60068-3-3: 2019-12, Sismik Aktivite Bölgesi Zone 0 Zone 1 Zone 2 Zone 3 Zone 4 Yer ivmesi, a g (m/s 2 ) 0 1 2 3 5 Aşağıda tepe yer ivmelenme değerine bağlı olarak bazı sismik sınıflandırmalar arasındaki denklik tablosu verilmektedir.