Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı

100 Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı en alt seviyede drenaj edilmeli ve en üst seviyede hava tahliye edilebilmeli ve kurutulabilmeli, aynı zamanda basınçlı hava ile de test edilebilmelidir. Drenaj ve basınç tahliye ekipmanları bağlanabilir şekilde olmalıdır. Aynı zamanda bu boşluk montajdan sonra sızıntı kontrol kablosu koymaya da izin vermelidir. Asgari boşluk 19 mm veya [ ] mm olmalı ve boru üzerindeki çekme ağızları en fazla düz boyda 150 m [ ] m ve her 90° dönüş için 45 m [ ] m’de bir konulmalıdır. 7.2. PLASTİK BORU TESİSATI UYGULAMA SEÇİM TABLOSU KISIM 2'de Her bir başlık altında bulunan tesisat için kullanılacak malzeme seçimi ve Tablo7-2’de belirtilen çeşitli su ve kimyasal çözeltili akışkanlar için verilen tablolar plastik esaslı boruların seçiminde kullanılmalıdır. Ayrıca derleme içerisinde bulunmayan ve piyasada kullanılan çok katmanlı borular ve bağlantı elemanları ile birlikte tasarımcı, onayı ile farklı basınç ve sıcaklıklar için kullanılabilir. Burada bir tablo bulunmamaktadır 7.2.1. Plastik Boru Ve Bağlantı Elemanları Seçim Kılavuzu Yukarıda yazılı teknik özelliklerde detaylı anlatıldığı gibi plastik esaslı borular, çalışma sıcaklığı ve çalışma basıncı şartlarına göre çok değişik davranış sergilemektedir. Her bir tesisat için ilgili bölüm altındaki tablolarda görüleceği üzere hem sıcaklık hem de basınç değiştiğinde bağlantı metotları ile kullanılan plastik esaslı borula- rında nitelikleri değişmektedir. Temel olarak sınırlı sayıda olan plastik boru 90ºC sıcaklığa kadar çalışma şansı olmasına rağmen 60 ºC’ye kadar ve düşük basınç değerlerinde neredeyse plastik esaslı boruların hepsi kullanılmaktadır. -5 ºC dereceden itibaren plastik esaslı borular klorür malzemesinin atmosfer şartlarında malzeme moleküler bağlantılarında oluşan deformasyon nedeni ile düşük don sıcaklık başlangıcı olan +4 ºC’den alt sıcaklıklarda kırılganlık başlar. Sıhhi tesisat sistemlerine 10 ºC kadar olan su sıcaklığında tüm borular problemsiz olarak kullanılırken, sıcaklık 90 ºC’ye yaklaştıkça kullanılabilir boru cinsi ve bağlantı tipleri de azalmaktadır. Benzer konu sıcaklığa bağlı olduğu kadar basınç ile de çok ilintili olması nedeni ile 0-5 Bar arasında tüm plastik esaslı borular kullanılırken üzerindeki basınç değerlerinde solvent ile füzyon kaynaklı bağlantılar öne çıkmaktadır. Termal su tesisatında neredeyse tek tercih olan plastik esaslı borular 65 ºC’ye kadar olan sıcaklıklarda tüm bağlantı tipleri ile kullanım mümkündür. Termal su büyük çaplı boru tesisatında termoset CTP boru farklı reçine tercihleri ile 45ºC sıcaklığına kadar kullanılabilir. Soğutma su tesisatında -5 ºC ile 60 ºC arası kullanım söz konusu iken, kalorifer tesisatında ve düşük sıcaklık tesisatında 20-90 ºC arasında CTP kullanılamaz. Yakıt tesisatında 20 ºC ve 90 ºC arasında sadece iki cins boru kullanılabilirken, basınçlı hava ve vakum tesisatında 20 ºC de 0,2 MPa üzerinde sadece sınırlı sayıda boru cinsi kullanılır. Detaylı boru özellikleri ve çalışma sıcaklık ile basınç değerleri için mutlaka imalatçı katalogları ve tavsiyesi göz önünde bulundurulmalıdır. Ayrıca daha önce de belirtildiği üzere mutlaka kullanılan kimyasal akışkanlar konu- sunda da imalatçı tavsiyesi ve bağlantı elemanları kullanılan çalışma basıncı dâhil tavsiye alınmalıdır. Plastik boru birleştirme metotları da benzer şekilde değişime uğramaktadır. Basınç ve Sıcaklık İlişkisi Plastik boru uygulamalarında “Basınç – sıcaklık” bağlantısına çok dikkat etmek gerekir. Zira diğer metal boru- lardan farklı olarak sıcaklık artışlarında, basınç dayanımı hızla azalmaktadır. Borular için maksimum emniyetli çalışma basıncı genellikle 20 °C'deki basınç değeri verilmiştir. Örnek; PEX 1,2 MPa @ 20 °C veya 3 Bar @ 90 °C. Görüldüğü üzere, sıcaklık arttıkça basınç dayanım değeri çok hızlı bir şekilde azalır. Dolayısıyla, üreticilerin kaynaklarına danışılmalı ve önerileri dikkatle takip edilmelidir.