Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı

110 Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı PVC ve ABS boru tesisatı ve armatürlerin hem metrik hem de inç sistemlerinde üretimleri mevcuttur. Bunun için uygun adaptörler kullanarak birinden diğerine geçişi mümkün olmaktadır. Metal ve plastik boru parçaları aynı sistem hattı üzerinde kullanılması gereken yerlerde plastik- metal adaptörün lehimle birleştirilmiş boru parçalarından en az 0,5 m daha uzakta olmalıdır. 7.11. DİKKAT EDİLECEK BAZI KONULAR a- Plastik boruların esnek yapıda olması nedeniyle titreşimden küçük hasar görme ihtimali düşüktür. Ancak basınç vuruşu ile aşırı su darbelerine karşı zayıf bir yapıdadır. Aşırı titreşime maruz kaldıklarında daha sert formlar mekanik yorulma ile çatlayabilir. Dolayısıyla tasarım aşamasında bu kriterler dikkatle değerlendirilmelidir. b- Plastik borular, metal borulara nazaran daha narin ve hafifliklerinden dolayı hasarlanma ihtimali fazladır. Özellikle nakliye ve kullanım sırasında mekanik darbe ve çizilmelere karşın dikkatli ve özenli olmak gerekir. Olası yüzey çizikleri ve aşınmaları, birleştirme esnasında sorunlara neden olabilir. Borular, keskin olmayan düz yataklar üzerinde taşınmalıdır. c- Düşük sıcaklıklarda bazı plastikler kırılgan hale gelir (özellikle PVC) ve hasar görmemesi için özel dikkat gösterilmelidir. d- Borular keskin nesnelerden arındırılmış düz bir yüzeyde saklanmalıdır. Daha küçük borular daha büyük borular ile iç içe geçmiş olabilir. e- Rulolar yanlarına maksimum 2 m yüksekliğe kadar veya yan destek kullanılarak dik olarak saklanabilir. Bo- binleri sökerken yaralanma ve bükülmüş boru, çarpık veya gerginlik çekme olasılığını önlemek için üretici talimatlarına uymak gerekir. f- Sıkıca yapılmış koruma, üreticisi tarafından sağlanan bağlantı elemanları kullanımına kadar kapalı olarak muhafaza edilmelidir. Tüm savunmasız bağlantı parçaları korunmalıdır. Örnek: dirsekler, O-ring, tutturma halkaları vs. g- Plastiklerin düşük ısıl iletkenliği yalıtım değerini artırır. Bununla birlikte, yalıtım kalınlıkları detaylı bir hesaplama yapılmadan, metal boruya kıyasla azaltılmamalıdır. h- Elektrikli ısıtıcı kabloları ile refakat ısıtma yapılması çok riskli bir uygulamadır. Aşırı ısınmalar sonucu plastik boruların hasarlanması ve sonucunda yarılması muhtemeldir. Isıtıcı kabloların yüksek yüzey sıcaklığı, bazı durumlarda, yerelleştirilmiş aşırı ısınmayı önlemek için boru donanımının bir iletkenle önceden sarılması gereklidir. Ayrıca kullanılacak “ısıtıcı kablo” tipinin, kendinden kontrollü (self regulated) tipte olması tek seçenektir. i- Yüksek ortam sıcaklıklarındaki plastik boru hatları, bu sıcaklıklarda sıvı taşıyormuş gibi davranır. Sıcak ortamlarda boru tesisatının kullanımı, örneğin asma tavan boşluklarında geçen plastik borular dikkatle de- ğerlendirilmelidir. k- Mekanik cihaz birleştirmelerinde (pompalar vb.) titreşim veya hareket kaynaklarına bağlı plastik boru hatları hatalı montaj ihtimaline açıktır. Esnek olmasına rağmen plastiklerin birleşim yerinin mekanik güvenliği (sız- dırmazlık), tüm metal birleştirmeler kadar yüksek değildir. Dolayısıyla, titreşim veya hareket eden mekanik cihaz birleştirmelerini zayıflatabilir. Ancak buna karşın füzyon (yapıştırıcı veya ısı) tipi birleştirmelerde bir sorun yoktur. l- Pompalardan, kompresörlerden ve kazanlardan gelen ısı iletimi boru tesisatına ve bitişik birleştirmelere zarar verebilir. Geçici arızalar sonucu belirli bölgelerde, kısa süreli yüksek sıcaklık koşullarına neden olabileceğinden plastik borular normal olarak doğrudan soğutma bataryalarına, soğutuculara bağlanmamalıdır. m- Plastik boru, emniyet basınç tahliye valflerine veya kombine ısı ve basınç tahliye supaplarına bağlanmamalıdır. n- Kimyasal temizlik, dâhili veya harici olarak yapılacaksa, kimyasalları uygulamadan önce tedarikçi veya üreticiden edinilen kimyasal uyumluluk çizelgesine bakın. o- Plastik boru üretim renkleri çoktur ve tanımlama işaretleri yoktur. Boruyu yanlış tanımlamak kolaydır ve montajcı alıp koyarken ayırmak ve işaretlemek için önlemler alınmalıdır. 7.12. GÖMÜLÜ BORU HATLARI ve YALITIM YAPILMASI Tüm boru hatlarında olduğu gibi, plastik esaslı boru hatları da toprak altına veya kanal içine konulduğunda mon- taj yeri kolayca tanımlanabilir olmalıdır. Örtülü plastik boruların metal sistemlere göre tespit edilmesi daha zor