Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı

120 Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı ΔH maks = . V 0 a g ΔH maks : Maksimum Basınç Değişimi m g : Yerçekimi İvmesi in m/s 2 V 0 : Doğal Akış Hızı m/s Maksimum basınç değişimi (ΔH max ) akışkan hızının (v 0 ) tam değişmesi zamanın (t s ) fonksiyonu olarak olur. t s » t r = 2 . L a t r : Yansıma zamanı L : Yansıma oluşturan noktaya ve bozulma noktasına olan mesafe a : Dalga basıncı oluşturma hızı m/s Eğer (t s ) hız değişim zamanı, yansıma zaman (t r ) den büyük ise, o zaman maksimum basınç değişimi (ΔH), v 0 hı- zında, hesaplar için yansıma zaman (t r ) kullanılmalıdır. Doğru ilişki maksimum basınç değişimi (δh)’inde problem olmaması için (t s ) hız değişim zamanı yansıma zaman (t r )’den çok büyük olduğunda maksimum basınç değişimi (δh) daha küçük olmaktadır. Aralarındaki oran 5’e 1 oranından az olmamalıdır. Bu oranı sağlamak için geriye yapılacak iki durum kalıyor: ts değeri kabulünden sonra t r değeri küçültülmelidir. 1. Boru uzunluğunu olabildiği ölçüde kısa tutmak 2. Uzun boru tesisatı için yansıma noktasını en yakına çekmek Örnek: surge tank veya en üst noktaya konulan genleşme tankı, orta ve en yüksek seviyelerde uzun kapalı hava cep için kısa boru bağlantısı yapmak, en üst noktada havalık koymak veya boru hattı başlangıç noktasına yakın bölgede koç darbesi emici koymak (surge arrestor). t r değeri kabulünden sonra t s değeri büyütülmedir. • Doğru vana kapatma süresi sağlanmalı, (vana volan tip ve çeşitleri süre tayini için önemlidir) • Enerji kesildikten sonra pompa çalışma süresi uzatılmalı. Örnek: Frekans değiştirici ile pompa kalkış ve duruş zamanlarında debi düşürülmeli, pompa kaplin büyütülerek atalet momentinden kütlesi etkisinden faydalanılmalı (flywheel mass). • Akışkanlık sürdürülmeli. Örnek: Membranlı genleşme tankı, boru hava cebi, tek yönlü surge tankı. • Aniden yığılan akışkan debisi boşaltılmalıdır. Örnek: Fazladan çıkışlar yapılmalı, emniyet vanası, baypas. Joukowsky'nin denklemine göre, düşük basınç Δp değişimi akışkan hızında düşük hız (Δv) değişimi ve dalga basıncı oluşturma hızı (a) da düşük kalır. Bu uygulama düşük yoğunluklu akışkanlarda düşük akış hızı ve ses hızı sağlamak için büyük çaplı boru kullanmakla çözülür. Şekil 8-7 Vana Kapatma Süresi için Basınç Dalgalanması