Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı

Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı 121 8.9. BORU TESİSAT VE BAĞLANTI ELEMANLARI KORUMA 8.9.1. Fiziksel Koruma Boru ve bağlantı elemanları gerek imalatçıdan temin sırasında araca yükleme boşaltma sürecinde gerekse sahada depolama ve yatay-dikey taşıma süreçlerinde zarar görmesi muhtemeldir. Ayrıca montaj sonrası yerinde de boru tesisatının korunmasına dikkat edilmelidir. Özellikle yine plastik esaslı boruların depolama esnasında fiziksel sarkma (creep) ve kalıcı deformasyona izin vermeyecek şekilde destekli olarak yerleştirmelidir. Toprak kanallarındaki taşkınlara maruz kalan gömülü boru hattı tesisatına veya boru tesisatına koruma, fiili iş ve koşullara göre ayrı ayrı belirtilmesi gerekir. 8.9.2. Korozyon Koruma Yukarıda metal borular için galvanik reaksiyon ve tuzlu suya göre soy metal sıralamasında görüleceği üzere demir içeren borular, tesisatının ortam havası nem ve sıcaklığına veya nemli depolama koşullarında bulunduğu durumlarda hızla paslanmaya başlar, paslanmayı önlemek için normalde uygun bir koruyucu boya (antipas) uygulanmalıdır. Herhangi bir tesisat renk koduna göre boyamadan önce uygulanan boyaya uygun bir astar katına da ihtiyaç du- yulacaktır. Aşağıda korozyon ve işleme mekanizması, çeşitleri, korunma yöntemleri detaylı olarak anlatılmıştır. Korozyon Ortamı Korozyona neden olacak birtakım iyonik bileşikler (Klorür iyonu, H 2 S ve NaOH) olmasına rağmen, gıda endüst- risinde korozyona neden olabilecek bileşik her zaman klorür iyonudur. pH da bir rol oynar ve genel olarak, pH ne kadar düşük olursa gerilmeli korozyon çatlaması (SCC) eğilimi de o kadar yüksek olur. Genellikle bu tip bir hasar için 60 °C’yi (140 °F) aşan bir sıcaklığa ihtiyaç duyulduğu düşünülmektedir. Korozyona Duyarlı Malzeme Klorürden kaynaklanan gerilmeli korozyon çatlamasına (SCC) karşı göreceli direnç paslanmaz çeliğin türüne bağlıdır. Paslanmaz çelik türleri arasında östenitik paslanmaz çelikler gerilmeli paslanma çatlamasına en duyarlı türdür. Östenitik paslanmaz çeliğin bu tip paslanmaya karşı duyarlı olması içerdiği nikel oranına bağlıdır. En duyarlı östenitik kalitelerin ağırlıkça %8-10 aralığında nikel içeriği vardır. Bu nedenle, 304 / 304L ve 316 / 316L gibi standart sınıflar bu tür korozyona karşı oldukça hassastır. Yüzey Korozyonu Alaşım 20, Alaşım 904L ve %6 molibdenli süper östenitik kaliteler gibi nispeten yüksek nikel ve molibden içeri- ğine sahip östenitik paslanmaz çelikler, klorürden kaynaklanan gerilmeli paslanma çatlamasına (SCC) karşı daha iyi bir direncine sahiptir. Dubleks paslanmaz çelikler östenitik kalitelere göre gerilmeli korozyon çatlamasına (SCC) karşı çok daha dayanıklıdır. 2205 kalite, yaklaşık 150 °C’ye kadar olan sıcaklıklarda neredeyse bağışıklık kazanmaktadır. Süper dubleks kaliteler daha dayanıklıdır. Tip 430 ve 444 gibi ferritik paslanmaz çelikler klorür nedeniyle oluşan gerilmeli korozyon çatlamasına (SCC) maruz kalmaz. Paslanmaz çelik, oyuklaşma (pitting) korozyonuna karşı yeterince dirençli değilse, klorür içeren ortamlarda gerilme korozyonu çatlamasının öncüsü, oluşan oyuklaşma (pitting) korozyonudur. Çevresel koşulların (klorürlerin / yükseltilmiş sıcaklığın) ve gerilmenin (uygulamadan kaynaklanan gerilmeler, artık gerilmeler veya her ikisi birden) birlikte hareketi, aşağıdaki olayların dizisini geliştirir: Gerilme Korozyon Aşamaları 1. Çukurcuk oluşur. 2. Oluşan çukurdan çatlaklar başlar. 3. Çatlaklar sonra taneler üzerinden (transgranüler) veya taneler arası (intergranüler) bir biçimde metal içinde ilerler. 4. Hasar oluşur. Korozyon Önleme Bu ön koşullardan herhangi birinin yokluğunda gerilmeli korozyon çatlamasının (SCC) başlatılması engellenmiş olur. Bu nedenle söz konusu yaklaşım, gerilmeli paslanma çatlamasının (SCC) önlenmesi için dikkate almaya