Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı

126 Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı liteler daha düzenli bakım gerektirir ve eğer çevre yapışkan birikintilere neden oluyorsa, bir solvent ve deterjan karışımı gerekebilir. Yağ veya mum uygulamaları, geçici olarak paslanmaz çeliğe klorür erişimini sınırlar, ancak düzenli yenilenmeleri gerekir. Bu geçici koruyucu maddeler aynı zamanda atıkları çekmeye ve donuk bir yüzey oluşturma eğilimindedir. Karbon Çelik Kirlenmesi Çay lekelenmesi olmayan diğer lekelenme olayları, karbon çeliği kirliliği, temizlenmemiş kaynaklar ve hidroklorik asit veya çamaşır suyu gibi kimyasal dumanlar nedeniyledir. Boru Dişli Korozyonu Karbon çeliği kirliliğinin nedeni, küçük çelik parçacıkların paslanmaz çelik bir yüzeye düşüp yapışmasıdır. Nem ile birleştiklerinde, çelik parçacıkları, esas karakteri nedeniyle hızla çözülür (bkz. Şekil). Paslanmaz çelik ile kar- bon çeliği arasında nispeten büyük bir potansiyel farkı olması nedeniyle bu reaksiyon son derece hızlı bir şekilde gerçekleşir. Karbon çelik parçacıkların çözülmesi sırasında paslanmaz çeliğin yüzeyini kirleten demir oksitler oluşur. İlaveten yüzeyde oluşan oksit kalıntıları, oksijenin söz konusu alana girişini engellemiş olur. Bunun sonu- cunda paslanmaz çelik yüzeyi yerel olarak aktif hale gelir. Bu durum yüzeyde farklı korozyonların oluşmasına yol açar. Bu nedenle paslanmaz çelik karbon çeliğinden korunmalıdır ve karbon çeliğinden ayrı olarak işlenmelidir. Ayrı çalışmak mümkün değilse paslanmaz çeliği, üzerindeki istenmeyen çelik parçacıklarından arındırmak için en iyi seçenek asitleme ve pasifleştirme yapmaktır. Korozyon ve Malzemenin Homojen Olarak Aşınması Homojen korozyonda, sıvı içerisinde bulunan çeliğin yüzeyi eşit oranda korozyona uğrar. Paslanmanın belli bir seviyeyi geçmesinden sonra, malzeme aşırı incelerek kullanılamayacak hale gelir. Paslanmaz çeliklerin inorganik asitlerdeki davranışı her bir asit için spesifiktir, bazı durumlarda bu davranış konsant- rasyon ve sıcaklıktan etkilenir. Dolayısıyla genel bir açıklama yapılamaz ve her asit ayrı ayrı değerlendirilmelidir. Literatürde değişik konsantrasyon ve sıcaklıklardaki asit çözeltileri içinde tespit edilen paslanma hızları mevcuttur. Genellikle “mpy” olarak verilen bu değer sayesinde malzemedeki aşınmayı takip etmek imkân dahilinde olmaktadır. Korozyon ve Malzemenin Bölgesel Olarak Aşınması Sıklıkla, bu lokalize paslanma türü, tanelerin yerlerinden çıkmasına ve pürüzleşmeye veya şeker kristallerine benzer bir görünüşe yol açar. Östenitik paslanmaz çelikler normal şartlar altında paslanmaya dayanıklı malzemeler olmasına rağmen 500-800 °C sıcaklıklara ısıtıldığında paslanmaya duyarlı hale gelir. En şiddetli sıcaklık etkisi 650 °C’de 1 saat bekletildiğinde kendini gösterir. Paslanmaz çelik bu sıcaklık aralığına ısıtıldığında malzeme bünyesinde bulunan krom ve karbon reaksiyona girerek krom karbür bileşiği oluşturur. Krom karbür söz konusu sıcaklık aralığında çözünmeyen bir bileşik olup taneler arasında sınır çizgisi boyunca toplanır. Tane sınırlarına yakın bölgede gerçekleşen bu olay neticesinde tane içindeki krom oranı azalır. Korozyon Mekanizması Oluşumu Kromun tane içindeki yayınma (moleküler elektron etkileşimi) hızı düşük olduğundan tanenin iç kısımlarındaki kromun yayınarak azaltılmış bölgeye krom takviyesi yapma imkânı bulunamaz. Bu sebeple tane sınırları çevre- sinde çok dar bir bölgedeki krom oranı malzemeyi koruyacak minimum krom oranının altına düşer ve korozyona karşı dayanıksız hale gelir. Bu tür etki kaynak işlemleri sırasında söz konusu sıcaklık aralığına ısıtılmış bölgelerde karşılaşılır. Kaynak diki- şine daha yakın bölgelerde ulaşılan sıcaklık daha yüksek olacağından, kaynaktan sonraki soğuma hızının yüksek olması bu tür çökeltilere engel olacaktır. Korozyon ve Hasarlı Boru Malzemenin paslanmaya karşı duyarlı olması çözeltiye alma ısıl işlemiyle de gerçekleşebilir. Malzeme içindeki karbon oranına bağlı olarak kritik sıcaklık aralığından geçiş hızı söz konusu hassaslaşmaya karşı malzemenin davranışına yön verecektir.