Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı

Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı 127 Et kalınlığı ince malzemelerde, kaynak ve yüksek sıcaklıklara ısıtılma sonrasındaki soğuma hızları et kalınlığı yüksek olan malzemelere göre daha yüksek olduğundan hassaslaşma olayı sorun oluşturmaz. Bu sebeple et ka- lınlığı yüksek olan malzemelerde sadece düşük karbonlu olan “L” kaliteler mevcuttur. Taneler arası korozyona karşı hassasiyet gelişmiş olan östenitik paslanmaz çelikler uygun korozif ortamlarla karşı- laştığında tane sınırlarından korozyona uğrar. Görünür yerlerde olduğu durumlarda yüzeysel ve bölgesel aşınmalar olarak görünse bile gözden uzak bölgelerde oluştuğunda çok tehlikeli sonuçlar doğurabilmektedir. Yukarıdaki şematik görüntüden görülebileceği gibi, tank üzerinde yapılan kaynak sonrasında, tankın iç kısmında, ısı tesiri altında kalan bölgede oluşan aşınma, hasar ortaya çıkmadan tespit edilmesi zor bir durumdur. Taneler Arası Korozyondan Korunma Uygun ısıl işlem ile kromun alaşım içinde düzgün eşit dağılımı sağlanabilir. Malzeme yaklaşık 1100 °C’ye ısıtıldıktan sonra hızla soğutularak bünye içinde çözünmesi sağlanmış krom kar- bürlerin tekrar oluşup çökelmelerine engel olunur. Karbona olan ilgisi kromdan daha yüksek olan Ti, Nb gibi stabilizör elementlerle alaşımlı parantez içerisindeki kalitede malzemelerin kullanımı. (321, 347, 316Ti gibi) Söz konusu alaşım elementlerinin karbona olan ilgisi kromdan daha fazla olduğundan kritik sıcaklık aralığında kromla bileşik oluşturacak karbon kalmadığından hassaslaşma meydana gelmeyecektir. Düşük karbon içeriğine (“L” kalite) sahip malzeme kullanımı özellikle %0,03 altında olması durumunda karbide oluşumuna karbon miktarı yetmediği için sınırlı miktarda oluşum da uzun zaman alır. Düşük karbon çeliği hem çok pahalı hem de yüksek sıcaklıklarda kullanışlı değildir. (304L, 316L gibi) Malzemenin karbon içeriği azaldıkça hassaslaşmaya neden olmadan soğuma sırasında kritik sıcaklık aralığının altına inebilecek zaman aralığının arttığı grafikte görülmektedir. 8.10. EKİPMAN BAĞLANTILARI Tüm tesisat türleri için belirli sürelerde bakım, onarım veya değiştirme amacı ile çıkarılması gereken tüm ekip- manın, boru hatlarının sökülmesine olanak tanıyan uygun bağlantı elemanlarına sahip olması gerekir. Bu bağlantı elemanları kullanılan bağlantı tipi boyuta ve malzemeye bağlıdır. Diğer bir deyişle, ekipman üzerindeki flanş eşleştirmek için dişli bağlantıya rakor veya karşı flanş, yivli kaplin, çabuk sökülür (quick) kaplin vb. gibi bağlantı elemanlarıdır Bağlantı ayrıldıktan sonra, izole edilmiş ekipman, boru parçası, vana gibi öğelerin çıkarılması için uygun yer ve mesafe bulunduğundan emin olduktan sonra ayırma bağlantı parçasını yerleştirmek gerekir. Kaynaklı bağlantılar da tekrar sökülmesine izin vermek için spul boru uygun bir şekilde yerleştirilmelidir. Küçük boşluklara sahip küçük çaplı hortumlara veya kontrol valflerine sahip kolektörlere son bağlantılar tercihen titreşim yutmak için paslanmaz çelik örgülü EPDM kauçuk ile yapılmalıdır. Galvanizli veya paslanmaz çelik örgülü kauçuk esnek borular da kullanılabilir. Esnek hortumların, hortumun bükülmesini önlemek için montaj sırasında dönmesine izin veren bir ucunda bir bağlantı parçası olmalıdır. İdeal olarak bu bir koni sızdırmazlık elemanı, itmeli konektör veya sıkıştırma bağlantı elemanıdır. Düz yüz contalı bağlantı parçaları tavsiye edilmez. İmalatçıların asgari büküm yarıçapı ve diğer yönergelerine uyulacaktır. 8.10.1. Mevcut Tesisata Yapılan Bağlantılar Mevcut çalışan tesisatta yapılacak tadilat veya yeni tesisatı mevcut sistemlere bağlarken ortaya çıkabilecek zor- luklara dikkat etmelidir. Örnek tesisat üzerinde metrik sistemle işlem yapılırken emperyal dişli, flanş ölçü ve bağlantılı ekipmanın varlığı, mevcut sistemlerde yeni hatlarda bağlantı yapılan devrelerde steril edilmemiş hatlar- dan gelen uygun olmayan nitelikteki sudan kirlenme olasılığı. Not: Test kısmında tarif edilen kurallar dikkatlice uygulanmalıdır.