Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı

152 Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı Tablo E1.5 Boru ve Çekme Boru için Verilen Stres a ASTM Standartları Kalite Tip Boru İmalatçı İşlemi Boru Çap Ölçüleri, mm Asgari Çekme Dayanımı, MPa Basit Çalışma Stresi S, MPa Bağlantı Şekli VerimEtkisi Katsayı E İzin Verilen Stres b S E , MPa İzin Verilen Stres Aralığı c S A , MPa A53 Çelik - F Boyuna kaynak 15-100 310 77.5 0.6 46.5 117 A53 Çelik B S Dikişsiz 15-660 413 103 1.0 103 155 A53 Çelik B E ERW 50-500 413 103 0.85 87.6 155 A106 Çelik B S Dikişsiz 15-660 413 103 1.0 103 155 B88 Bakır - - Sert Çekme 8-300 248 62 1.0 62 93.1 a Listelenmiş stres değerleri 340 °C’ye kadar Çelik boru içindir. (205 °C’ye kadar Tip F için kullanılır) ve Bakır çekme boru için 120 °C b İç basınç stres hesaplamaları için Denklem (1) ve (2) kullanılır. c Boruların esneklik hesaplarında Denklem (3) ve (4) kullanılır. Çeşitli Boru Hatları İçin Lineer ve Hacimsel Termal Uzama / Kısalma Hesabı Çeşitli Boru tesisatında doğal esneklik dışında ayrıca termal Uzama/Kısalma miktarını hesaplamak ve taşıyıcı sistemlere yük vermesini engellemek için pratikte Körüklü Kompansatörler yoğun olarak kullanılır. Kaba olarak hesap formülü çelik borular için kompansatör seçmek amacı ile 10 no’lu formül ve Tablo1.5 değerleri kullanılarak yapılır. Diğer borular için Tablo1.11 dl = α L o dt (10) dl = Genleşme (m) L o = Boru Uzunluğu (m) dt = Sıcaklık Farkı (°C) α = lineer uzama katsayısı (m/m°K) Gerilme veya deformasyon- Ucu açık serbest uzama ε = dl / lo (11) ε = gerilme - deformasyon Elastik modülü (Young's Modulus) E = σ / ε (12) E = Young Modulus Pa (N/m 2 ) σ = Stres Pa (N/m 2 ) Termal (Isıl) Stres Boru ucu serbest değil ise uzama stres oluşturur – O zaman (10), (11) ve (12) σdt = E ε = E dl / l o = E α l o dt / l o