Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı

186 Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı EK-4 TAHRİBATSIZ KAYNAK TEST METOTLARI (NDT) İÇİN ÖNEMLİ BİLGİLER E4.1 TAHRİBATSIZ KAYNAK TEST METOTLARI (NDT) Tahribatsız kaynak test metotları, endüstri sektörleri arasında teknik olarak farklılık içerse de tesisat sektöründe kaynaklı boru ve boru kaynağı ile yapılan işin kontrolü ayrılmaz bir süreçtir. Görsel yapılan test ile kaynağın dış yüzeyindeki risk içeren, uygun olmayan gözenek ve düzensizlikler görünse de kaynak alt katmanlarda oluşma ihtimali olan kılcal malzeme çatlakları ancak karmaşık metotlar ile incelenebilmektedir. Sırası ile baktığımızda alt kırınımları ile yirminin üzerinde teknik olup, sahada en kolay uygulanan beş adet metodu aşağıda öncelikli olarak sırasıyla açıklanacaktır. Yapılacak her türlü test için (sahada, laboratuvarda, vs.) kullanılan tüm ölçüm cihazlarının akredite kalibrasyon sertifikası olması gereklidir. Aynı zamanda Sertifikaların, yorumlanması ve ilgili ölçüm cihazının, uygulamanın gerektirdiği doğruluk/belirsizlik şartlarını sağlama durumu da değerlendi- rilmelidir. Yani, ölçüm cihazları için "kabul kriterler" belirlenmelidir. Buna örnek, EN12599-Bina Havalandırma Test ve Prosedürleri Standardında belirtilmiş olan; bağıl nem, ortalama hava hızı ve sıcaklığı ile gürültü seviyesi için belirsizlik değerleridir. Yine de bu tahribatsız testlerin isimleri ve bazıları için sadece fikir edinilmesi amacıyla aşağıda açıklamalar verilmiştir. Elektromanyetik Test (Electromagnetic Testing (ET)) Bu test elektrik akımı ve metal kaynak üzerinden geçen manyetik alan üzerinden yapılır üç tür elektromanyetik test vardır; 1- Eddy Akım Testi (Eddy Current Testing), 2- Alternatif Akım Alan Testi (Alternating Current Field Measurement (ACFM)) 3- Uzaktan Saha Testi (Remote Field Testing (RFT)). Yer Radarı Testi (Ground Penetrating Radar (GPR)) Bu metot yer altına radar dalgaları göndererek yeraltındaki gömülü metal boru veya diğer malzemeleri tespit etmek için kullanılır, farklı malzemelerin elektromanyetik yansımasından faydalanır. Özellikle belediye sınırları içerisinde yapılan farklı tesisatın üzerine konulan manyetik bantlar kaplanmış alanda tespit edilerek tadilat ihtiyacı gerektiğinde boru güzergahı tespit edilir. Lazer Test Metodu (Laser Testing Methods (LM)) Lazer test metodu da üç kategori içermektedir. 1. Holografik test, 2. Lazer profilometre (profilometry) 3. Lazer Kesme incelemesi (shearography) • Sızıntı testi (Leak Testing (LT)) Bu metot daha önce detaylı olarak boruların kaçak kontrolü kısmında anlatılmıştır. Dört (4) çeşit sızıntı kaçak test metodu vardır: 1. Köpük Testi (Bubble Leak Testing), 2. Basınç Değişim Testi (Pressure Change Testing), Basınç veya Vakum Testi 3. Halojen Diyot Testi (Halogen Diode Testing) 4. Kütle Spektrometre Testi (Mass Spectrometer Testing.) Basınç değişim testinde sıcaklık düzeltmeli cihazların kullanılması tavsiye edilir. • Manyetik Akı Kaçağı Testi (Magnetic Flux Leakage (MFL)) Bu metot boru hatları ve tank gibi tesisat malzemeleri ne çok yüksek manyetik akı uygular ve malzeme üzerindeki sensör manyetik akı değişimini hissederek malzeme kalınlığındaki değişiklileri korozyon veya incelme durumunu tespit eder.