Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı

Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı 195 EK-6 MEKANİK TESİSAT SİSTEMLERİ RENK KODLARI ve ETİKET PROSEDÜRÜ 6.1 BORU TESİSATINI ETİKET VE RENK KODLARI İLE İŞARETLEMEK Dünya üzerinde ISO tarafından gemilerde tesisat boya renk ve işaretleme şartnamesi ISO 14726:2008 ile ANSI/ ASME A13.1 ve İngilizlerin ‘‘BS 1710’’ BRITISH STANDARD PIPE MARKING boya standartları dışında diğer ülke standartları kendilerine göre ve zaman zaman değişerek özellikle özel dünya devi şirketlerin kendi standart- ları esas alınarak kullanılmıştır. Detay için bakıldığında, daha önce Türkiye’de Bayındır Bakanlığına ait renk kodları daha sonraları ortadan kalkmıştır. Etiket konusu ve işaretleme başlı başına bir problem olmaya devam etmektedir. Prensip olarak askeriyede genelde her konunun etiketlenmesi ve tanımlanması esas olduğu için, doğru etiketleme, işaretleme ve renk kodları standart ve devamlılık esası ile kullanılmaktadır. NATO üye ülkelerinin de konu ile ilgili standartları birliği olduğu görülmektedir. Birleşik Avrupa standartlarının henüz ortak bir renk kod ve etiketleme işaretleme sistemi yoktur. Her ne kadar ortak dil olarak kullanılmasa bile şu anda uygulanmakta olan, SEÇ kriterleri, sağlık emniyet ve çevre duyarlılığının artması ile aynı tehlikeli madde işaretlemesi ile emniyet uyarı işaretleri dünya genelinde or- tak işaret dili oturtulmaya başlamıştır. Bu kısımda ANSI/ASME renk kod işaret ve etiketlerinin özeti verilmiştir. Eğer standart bir tesisat için henüz etiket üretme konusunda bilgi birikimi ve tecrübe sahibi değil iseniz, hazır aşağıdaki linki kullanarak en azından standart etiketleri boru çapına göre hazırlayabilirsiniz. pipe label calculator https://www.creativesafetysupply.com/calculators/pipe-label-calculator/ Markalama işaretleme stratejisi oluşturmaya tesis içerisinde herkesin anlayabileceği ve kolay tanımlanabilen işaretler ile başlayalım. ASME Standardı ASME, Amerikan Makine Mühendisleri Organizasyonu olarak sadece boru değil, birçok konuda ilgili standartları üretmekte ve toplum hizmetine sunmaktadır. İlgili link ile diğer standartlara ulaşmak olanaklıdır. ASME Boru Standardı ASME birçok tesis içerisindeki tesisat boru ve diğer elemanların etiketlenmesi ile odaklı olarak ASME A13.1 PDF (https://www.ppsa.org/assets/SafetyProgram/pipe_labeling_to_ansi_asme_a13.1.pdf) yeterlidir. Özellikle bu standart sadece boru ve tesisatını işaretlemekle sınırlı olmayıp aynı zamanda boru tesisatının da nasıl emniyetli olarak nasıl yerleştirileceğini de tarif etmektedir. Standartlara bakmanın bir yolu yukarıdaki link üzerinden görsel üzerinde boyut ve ölçüleri izlemektir. Boruların taşıdığı akışkan için renk kodları ile başlamak aslında tesisatın yapım aşamasında içereceği risk değer- lendirme ve tesisat için alınacak tedbirler ile yapım, devreye alma ve emniyetli işletme sürecini akışkan tanımı, tehlike işareti, akış yönü, faz tanımı, işletme basıncı bilgilerini de içermektedir. • Tutuşabilir: Herhangi bir boru içerisinde alev alabilir nitelikte sıvı veya akışkan tutuşma riski olan buhar oluşturuyor ise sarı zemin üzeri siyah harfler kullanılır. • Yanıcı: Boru içerisindeki akışkan yanabilmesine rağmen tutuşma riski yok ise kahverengi zemin üzeri beyaz harfler kullanılır. • Toksin ve/veya Korozif: Boru içerisindeki akışkanlar toksin veya korozif nitelikte ise portakal rengi zemin üzeri siyah harfler kullanılır. • Yangın Söndürme: Su veya diğer yangın söndürücü nitelikte akışkanlar kırmızı zemin üzeri beyaz harfler kullanılır. • Diğer Su ile İlgili Her Şey: Yangın sistemleri hariç geri kalan tüm su tesisatında yeşil zemin üzeri beyaz harfler kullanılır.