Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı

40 Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı 2.11.2.1. Çelik Borular Birleştirme Metotları Başlıca birleştirme metotları dişli, kaynaklı ve kaynak boyunlu flanş bağlantıdır. Dişli birleştirme sayaç sonrası daire içi doğalgaz tesisat boruları için (ocak, soba, şofben ve kombi bağlantıları), cihaz ve armatür bağlantılarında kullanılır. Kaynaklı birleştirme, TS 8414 EN 14163’e uygun olarak konutlarda sayaç sonrası daire içi doğalgaz tesisatı dışın- daki tüm çelik borulamalarda kullanılması halihazır şartname ve yönetmelikler kapsamında zorunludur. TIG, oksijen ve tüm elektro ark kaynak usulleri uygulanabilmektedir. Kaynaklı birleştirmelerde hangi koşullarda tahribatsız muayene (radyografik test-NDT) testine uygunluk aranacağı ise ilgili GDŞ, OSB şartnamelerinde tanımlanmaktadır ve bölgelere göre farklılık arz etmektedir. Kaynaklı birleştirmelerde DN65 ve üstü çaplarda 5 çap altındaki kol ayrımının alımında weld-o-let (boru kol ayrımına kaynaklı geçiş parçası) veya thread-o-let (boru kol ayrımına dişli geçiş parçası) kullanılabilmektedir. Bu uygulama için örnek:(İGDAŞ) Tablo 2.11.5’de verilmiştir. Tablo 2.11.7 Dişli ve Kaynaklı Branşman Ağzı Çap Tayin Tablosu Ana Boru Çapı Thread-O-Let/Weld-O-Let için Uygun Çaplar DN150 50 40 32 25 DN125 40 32 25 20 DN100 32 25 20 15 DN80 25 20 15 - DN65 20 15 - - Kaynak boyunlu flanş birleştirmeler boru devresi üzerinde vana, armatür montajları ile cihaz bağlantılarında kullanılmaktadır. Boru birleştirmelerinde ancak özel nedenler ile örneğin ortamın kaynağı elverişli olmaması veya kaynağın tehlikeye sebep olabilmesi vb. durumlarda yetkili GDŞ veya OSB yönetimi izinleri ile kaynak boyunlu flanş birleştirmeler uygulanabilmektedir. Kullanım Yerleri Toprak üstü; boru şaftı, galeri, bina-kanal içi ve atmosferik ortamlarda, endüstriyel tesislerde, endüstriyel mut- faklarda tümü ile konutlarda ise müşterek tesisatta (kolon) çelik boru kullanılması zorunludur. 0,4 MPa üstü tüm toprakaltı uygulamalarda, tümü ile 4 Bar ve altı toprakaltı uygulamalarda ise tercihan ve genel- likle kısa mesafe (100 m altı) uygulamalarında PE kaplı çelik doğalgaz borusu kullanılmaktadır. Boru şaft, galeri gibi, havalandırma zorunluluğu olmakla beraber rutubet riski olan kapalı ortamlar ile atmosfere açık çatılarda uygulanacak çelik borular da PE kaplı olmalıdır. Doğalgaz tesisatında galvaniz çelik boru kullanılmaz. Çelik boruların bükümü iç çaplar daraltılmayacak ve boruda şekil bozukluğu olmayacak şekilde soğuk şekil ver- me yöntemi (toprak altı hatlar hariç) ile yapılabilir. Kontrolünde yaşanan zorluk nedeniyle 90°’lik bükümlerden kaçınılmalıdır. Bu işlem (boru bükme izni) tüm GDŞ’lerce uygulanmamaktadır. Konut müşterek gaz tesisatı (kolon), merdiven sahanlığının olmadığı veya mevcut olan merdiven sahanlığının doğalgaz hattının geçmesi için teknik ve/veya idari olarak uygun olmadığı durumlarda GDŞ izni ile bina dış cep- hesine tesis edilebilir. Bu gibi durumlarda da PE kaplı çelik boru kullanılmalı ve kaynaklı birleştirme yapılmalıdır. Dişli Tesisat ve Bağlantı Elemanları Daire içi doğalgaz tesisatı ile armatür ve cihaz montajlarında tercih edilen dişli birleştirmelerde TS 11 EN 10242 siyah döküm bağlantı elemanları kullanılır. Galvaniz bağlantı elemanları kesinlikle kullanılamaz. Dişli birleştirmelerde vida dişinin tipi TS ISO 5408 ve TS 61-2 ile TS 61-65’e uygun olmalı ve birleştirmelerde doğal gazın etkilemeyeceği TS EN 751–1, TS EN 751–2 ve TS EN 751–3’ e uygun sızdırmazlık malzemeleri kullanılmalıdır