Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı

56 Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı yüksek sıcaklık ile buhar tesisatı ve kondens dönüşlerinde uzun (2 D) dirsek, çelik dövme malzemeler zorunludur. Borudan bükme dirsek için (3 D) olmak üzere rakorlu bağlantılar veya dişli flanş bağlantı için kullanılır. Sıcaklık ve basınç ile bağlantılı olarak dişli bağlantılarda kullanılan diş arası sızdırmazlık malzemeleri de değişmektedir. Dişli bağlantı arasında kullanılan sıvı contalar TS EN 751-1’e uygun olmalıdır. Malzeme kesitini inceltecek nitelikte uzun dişli ve tam dişli cıvata ile cıvata yerine boylu boyunca dişli tij ve arka tarafta somuna sahip bağlantılardan kaçınılmalıdır. Redüksiyon bağlantılarının standart olarak mevcut olmadığı ve redüksiyon kullanımının yasaklandığı yerlerde burç (büyük boru çapını küçültmek için indirilmesi gereken çap ölçüsünde içine geçmiş ortası küçültülmek istenen boru çapında olan bağlantı) kullanılmalıdır. Dişli redüksiyon parçaları, havalandırma veya boşaltma gereksinimlerini kolaylaştırmak için dikey bağlantılarda konsantrik (eş merkezli) tip veya yatay hatlarda ise eksantrik (kaymalı merkezli) tip tesisatın akış yönüne göre hava tutmamak veya dibi boşaltamamak durumları dikkate alınarak kullanılmalıdır. 3.8. KAYNAKLI MONTAJ 3.8.1. Kaynak Metotları Kaynaklı imalatlar 50 mm boru anma çapı üzerindeki aksi belirtilmediği durumlarda en önemli yöntemdir. Kaynak işlemi öncesi boru uçları, tercihen Tablo 4.1’de belirtildiği gibi kaynak ağzı açılarak hazırlanır ve iki boru arası açık V şeklinde kaynak işlemine tabi olur. Boruların cinsi, çalışma basıncı ve işletme sıcaklıklarına bağlı olarak et kalınlığına göre kaynak yöntemi belirlenir ve kaynakçı imalat için test edilerek belgelendirilir. Kaynakçı serti- fikası (WPS) ve kaynaklı malzeme kalite raporu (PQR) hazırlandıktan sonra imalat izni verilir. Kaynak çeşitleri boru düz kaynağı, alın kaynağı, bindirme kaynağı, vs. Kaynak ağızlı boru, standart siyah aşınmaya karşı koruyucu astar ile şantiyeye temin edildikten sonra, gerekti- ğinde yerinde tekrar boyanacaktır. Tablo 3.2 Boru ve Bağlantı Elemanlarının Kaynak Ağzı Boru Kalınlık Sınıfı ve Ölçüsü (Nominal) Orta Seri Ağır Seri Kare Kesim ≤ 40mm ≤ 20mm 35° açılı ≥ 50mm ≥ 25mm Kaynak, "Karbon Çelik Boru Hatları Kaynağı" uyarınca oksi-asetilen, elektrik ark ve gaz altı kaynak metodu ile yapılacaktır. Müşteri ve montajcı tarafından kabul edilmedikçe tahribatsız muayene (NDT), sıhhi tesisat soğuk ve sıcak su boru uygulanmaz. Büyük çaplı basınçlı hava boruları, orta sıcaklık ısıtma boruları, yüksek sıcaklık ısıtma boruları, buhar boruları, fueloil yakıt tesisatı boruları, doğalgaz tesisat boruları ve kritik önem taşıyan yerlerde kullanılan kaynaklı borular, kaynak ve kaynakçı planıyla birlikte öngörülen NDT planına göre tahribatsız muayene testlerine tabi tutulur. Boru kaynakları NDT test miktarları çevreye verebileceği zarara göre en az %10’dan başlar ve %100’e kadar olabilir. Örnek, yer altına gömülen fueloil yakıt boruları %100 teste tabidir. Kaynakçı kaynak planına göre %10 NDT testi her hatalı kaynak için 3 yeni testi zorunlu kılar, son 3 test de özürlü çıkar ise belirtilen kaynakçı için tüm kaynaklar %100 test edilir Tüm kaynakçılar mesleki yeterlilik belgesine sahip olsalar bile 6 aydan fazla ara vermiş olan elemanlar tekrar kaynak uygulama testinden geçirilerek belge yenilenir. Bakınız Ek-3 örnek kaynak ve kaynakçı belgeleri.