Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı

Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı 57 3.8.2. Kaynaklı Bağlantı Elemanları Borudan Bükme (Çekilmiş) Dirsekler DN50 mm ve daha küçük çaplar için, montaj alanı ve görünümün izin verdiği durumlarda, bükme çelik dirsekler kullanılabilir. Standart kalıplar ve bükme makineleri kullanılıyorsa bunlar soğuk çekme olabilir. Bu tip uygu- lamalarda dirsek dönüş çapı, dirsek eksen çizgisindeki yarıçap yaklaşık olarak boru dış çapının üç katı (3*OD) civarında olmalıdır. Standart Dirsekler DN65 mm üzeri ve DN15-DN50 mm arası çaplar için “Bükme dirseklerin” kullanılamadığı yerlerde, uzun yarıçaplı standart dirsekler (1½D) kullanılacaktır. Özellikle belirtmek gerekir ki; müşteri ile önceden mutabık kalınmadıkça, kısa yarıçap dirsekleri (yarıçapı 1D) kullanılamaz. Dirsek ve benzeri tüm boru bağlantı elemanları, boru ile aynı kalitede ve kalınlıkta olmalıdır. Yer sınırlılığı nedeniyle yukarıda belirtilen dirseklerin uygulanamadığı kaçınılmaz durumlar hariç, keskin dönüş ve borudan kesilerek üretilen parçalı dirsekler kullanılmamalıdır. Kol Ayrımı (Branşman, TE) Boru kol ayrımlarında ile çap farkına bağlı olarak kaynak güçlendirme plakası (buffer plate) üzerinde, sokolet veya veldolet yapılarak kaynaklanabilir. Sadece düşük sıcaklık ısıtma boruları için oksiasetilen ve elektrik kaynağı için branşman ana boruya ayrı bir ara eleman kullanılmadan kaynatılabilir. Yangın tesisat boruları için ana boru üzerinde branşman boru dış çapı kadar delik açılır ve branşman boru iç çapına kadar sokulduktan sonra branşman ana boruya köşe kaynağı yapılır. Redüksiyonlar Çap değişimleri için standart patent çekme veya dikişli redüksiyon bağlantı parçaları kullanılmalıdır. Alternatif olarak, iki çap boyutunu aşmayan redüksiyonlar için, büyük çaplı borudan sıvama yöntemiyle sahada redüksi- yon yapılabilir. Bu metot sadece düşük sıcaklık ısıtma boruları ile soğutma ve kondenser tesisat devrelerinde uygulanır. Redüksiyon ile boru çapları ve et kalınlıkları yukarıda dirseklerde belirtildiği gibi uyumlu olmalıdır. Redüksiyonlar, yine yukarı bölümde belirtildiği gibi; dikey bağlantılarda konsantrik (eş merkezli) tip, veya yatay hatlarda ise eksantrik (kaymalı merkezli) tip kullanılmalıdır. Kör Tapalar Kör tapalar genel olarak tesisat sistemi ilk doldurma sırasında hava tahliyesi veya boru drenaj noktalarında kul- lanılmaktadır. Bulunduğu yer itibari ile tekrar ihtiyaç duyulabileceği için boru ucuna takılacak bir vana ucuna dişli standart tapa veya flanş olarak kullanılır. Kullanılan tesisat niteliğine bağlı olarak düşük sıcaklık su ısıtma, soğutma ve kondenser tesisatında DN15 mm ve altındaki çaplarda kaynakla boru kapatılarak hat sonu kör tapa yapılabilir. DN20-DN50mm arası boyutlarda, 6mm kalınlığında bir disk/sac kaynatılarak boru üzerinde kör tapa yapılabilir veya boru ucuna siyah dişli manşon kaynatılarak standart yumuşak karbon demir döküm dişli tapa kullanılır. Fueloil yakıt tesisatında kullanılan tüm drenajlar çap olarak 25 mm’den küçük olmamak koşulu ile boru tarafına sızdırmazlık kaynağı yapılmış dişli veya soketli vana ucuna kör tapa takılarak sonlandırılır. DN65 mm ve üzeri boru çap ölçülerinde kaynaklı bombe veya kör flanş bağlantı kullanılacaktır. 2,5 Bar üzeri çalışma basıncı için düşük çaplar için önerilen 6 mm kalınlığında bir disk/sac kaynatılarak boru üzerinde kör tapa’ disk kullanımı uygun değildir.