Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı

6 Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı Yukarıda tarif edilen boru tesisatının detaylı teknik özellikleri, standartları, birleştirme metotları ile toprak altı veya üstü sabit ve kayar destekleme mesafeleri ilerleyen bölümlerde anlatılmıştır. Boruların topraklama ve eş potansiyel tesisatı, katodik koruma tesisatı, test devreye alma, temizleme, yıkama ve kabul işlemleri ile ilgili bölümler altında her bir boru cinsi için detaylı tarif edilmiştir. En önemli kısım boru ve bağlantı elemanları ile vanaların montaj öncesi korunması, iç temizliği ve yıkama işlemleri sırasında hijyen kuralları gereği gerekli özenin gösterilerek içerisinde zararlı kimyasal atıkların kalmamasından emin olunması gerektiğidir. Aksi belirtilmedikçe çalışma basıncının 1.5 katında statik basınç testleri basınçlı hava veya temiz su ile yapılma- lıdır. Testler sırasında ekipmanların imalat basınç sınıflarının uygunluğunun kontrol edilerek basınç sınıfı uygun olmayanların bypass edilmesi malzeme cins farklılıkları veya yer altından yer üstüne çıkan katodik korumalı boruların mutlaka di-elektrik yalıtım flanş (flanş, kaplin, conta, soket vs.) ile korunması gerekir. Not: Genel olarak yönetmeliklerde yer almadığından Türkiye’de boruların eş potansiyel (bonding) ve topraklama tesisatı yapılmamaktadır. Borudan geçen suyun yarattığı statik elektrik en düşük seviyede galvanik malzemelerde korozyona neden olmakta ve eş potansiyel işlemi veya topraklama işlemi yapılmadığı takdirde insan hayatına zarar veren şoklara sebep olmaktadır. 2.1.4. Kullanım Sıcak Su Tesisatı Sıcak su dağıtım sistemleri normalde 65°C maksimum akış sıcaklığında çalışır. Daha yüksek sıcaklıklar sadece belirli ihtiyaçlara hizmet sağlayan sınırlı bölümlerde uygulanabilir, örneğin bulaşık makinesi için 85°C gereklidir. 2.1.5. Kullanım Sıcak Su Tesisatı Boru Seçim Tabloları Kullanım sıcak su tesisat boruları plastik borular haricinde genel olarak kullanım soğuk su tesisatı için de kulla- nılanlarla aynıdır. Tablolar, kullanılan farklı malzemeler, birleştirme yöntemleri ve kullanım yerleri için rehberlik etmektedir. Dolayısıyla, bu bölümde yukarıda verilen tablolar tekrar verilmemiş olup, sadece sıcak su boruları için kullanılacak plastik boru hatları için Tablo 2.1.6, 2.17 ve 2.1.8 tabloları verilmiştir. Diğer malzemeler için Kısım 2.1.3 deki Kullanım Soğuk Su bölümündeki tablolar aynen geçerlidir. Tasarımcı tarafından tarif edilmiş, malzemelerin galvanik 1 seviyesi esas alınarak karıştırılmasının herhangi bir olumsuz etkisinin bulunmadığından emin olunmalıdır. Suyun sertliğine bağlı olarak su içerisinde çözünmüş minerallerin bir kısmı sıcaklığın dalgalanmasına bağlı olarak yaklaşık 45°C- 50°C arasında tesisat içerisinde çöker ve boru içlerinde kesit daralmasına sebep olur. Su- yun kireci olarak adlandırılan bu tortular özellikle galvaniz borular dâhil birçok farklı boru cinsleri ve bağlantı metotları içinde sorun teşkil eder. Tesisatın yüksek noktasında bulunan hava atma armatürlerinde veya boru en alt seviyelerinde kesit daralmasına bağlı olarak değişen su hızlarından dolayı tesisatın ömrü kısalır. Ayrıca suyun sıcaklığına bağlı olarak boru tesisatında uzama ve kısalmalar, kullanılan boruların armatür, vana ve ekipmanlarla olan bağlantılarda suyun basıncı dışında fazladan gerilim (stres) yaratır. Boruları sabitlerken kullanılan destekler boruların uzama ve kısalma hareketlerinde sorun çıkartmayacak şekilde düzenlenmelidir. Plastik esaslı boruların aşağıdaki tabloda uzama katsayıları verilmiştir. Plastik borular cinslerine göre incelendi- ğinde kullanım soğuk su tesisatında uygulamalarından farklılıklar göstermektedir. Ayrıca bazı boru cinsleri ABS gibi 45°C üzerinde kullanılması uygun değildir. Boru imalatçı kataloglarında basınç sınıfına karşı gelen sıcaklık değerlerinde kullanılmalıdır. 1 Galvanik enerji potansiyeli ve çeşitli metallerin tuzlu suya göre göre galvanik seviye dizilimleri ilgili bölümde listelenmiştir.