Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı

Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı 67 4.2. BORU MONTAJ METOTLARI Bakır boru tesisatı genel olarak kapiler bağlantı parçası, sıkıştırmalı bağlantı parçası, flanş, yüksüklü bağlantı parçası, lehimli soketli bağlantı parçası veya preslenmiş geçme ile birleştirilir. Bununla birlikte, farklı birleştirme yöntemleri de kullanılabilir. Farklı birleştirmeler sadece üreticinin tavsiyelerine uygun olarak yapılmalıdır. Amerikan normu C12200’e göre bakır alaşımlı borular dişli, gümüş kaynaklı, lehimli bağlantı elemanları ile birleştirilir. Ekipmanlara ise flanş bağlantı ile birleştirilir. ASTM B88M’ye göre bağlantılar, gümüş kaynağı, havşa başı, sıkıştırma bağlantı elemanları ile yapılır. Dielektrik malzemeler ve galvanik seviye farklılıkları olan geçişlerde mutlaka yalıtım flanş kullanılır. 4.3. BAKIR BORU KULLANILAN TESİSAT TÜRLERİ Yukarıda her bir tesisat kısmı altında bulunan tablolar içerisinde tarif edilmiş boru ve bağlantı elemanlarının kullanım yerlerine göre izin verilen çap ve özel notlar dâhilinde kullanılır. Yarı sert bakır veya bakır alaşımlı borular TS EN 1057’ye (R250)** göre (BS 2871 Bölüm 1 Tablo X)’e göre 159 mm çapa kadar ucu düz olarak üretilir. Sıhhi tesisat, soğuk-sıcak su tesisatında erişilebilir yerlerde kullanılır. TS EN 1057’ye (R220 / R250'ye)** göre (BS 2871 Bölüm 1 Tablolar W ve Y) yarı sert bakır borular ise toprağa gömülü olarak sıhhi tesisat için kullanılabilir. ** R220, R250, R290 tabloları TS EN 1057 içerisinde olmayıp BS EN 1057 içerinde malzeme sertliğini ifade eden alaşımlar için ölçü ve et kalınlıklarını vermektedir. Termal (Sıcak Jeotermal) sular için suyun kimyasal analizi yapıldıktan sonra termal su ile kimyasal reaksiyon riski değerlendirilerek uygun nitelikte bakır veya bakır alaşımlı çekme borular kullanılabilir. Yangın tesisatı için Amerikan normlarında alaşımlı çekme bakır borular, ASTM B88M’e göre K, L veya M tipi O60 tavlanmış, H sert çekme sonrası yumuşatılmış borular veya ASTM B75/B75M’e göre O60 az tavlanmış yu- muşatılmış borular NFPA 13’ e göre yağmurlama başlığı tesisatı için belirtilen yangın sınıfları için kullanılabilir. Ayrıca ASTM B 251’ye uygun dikişsiz bakır ve bakır alaşımlı çekme borular AWS A5.8’e (kalsifikasyon BCuP-3 veya BCuP-4) uygun dolgu malzeme ile lehimli, ASTM B 32’ye göre 95-5 (teneke-antimon-kalite 95TA) malzeme ile veya ASTM B 446 ye uygun alaşımlı metaller ile kaynaklanır. 90°C su sıcaklığı ve 6 Bar (600 kPa) basınç değerine kadar olan tesisat için dış çap sınırlaması ve bağlantı eleman üreticisi tavsiyelerine göre kullanılabilirler. Orta sıcaklık ısıtma sistemleri için 110°C su sıcaklığına kadar olan tesisat için dış çap sınırlaması ve bağlantı eleman üreticisi tavsiyelerine göre uygun nitelikte bakır veya alaşımlı çekme borular kullanılabilir. KISIM 2.6 ve 2.7’de tarif edilen ısıtma sistemleri için toprak altı ve toprak üstü tesisat için Tip CPR bakır çekme boru kullanılır. Not: CPR sıkıştırmalı tip bağlantı için kullanılan bakır çekme boruları tarif eder. CPR- A’dan CPR-D’ye kadar su tesisat ve klima tesisat boruları, CPR-U yer altı tesisatında kullanılan kaplamalı olarak sıkıştırmalı bakır boru bağlantı tipi, CPR-INS ise fabrikasyon izoleli sıkıştırmalı bağlantı elemanı içi kullanılan çekme bakır boru tarifidir. Tip CPR-A toprak üstü borular için ASTM B88M’e uygun dış çap 50 mm ve altı çaplar için açıktaki yatay ve gö- rülen yerlerdeki dikey borular için Tip L sert çekme dikişsiz çekme bakır borular kullanılır. Dikey şaft içlerinde ise tavlanmış borular kullanılır. 1034 kPa ve daha düşük basınçlı tesisatta dış çap 50 mm ve alt çaplar için ASME B16.22’e uygun dövme bakır gümüş kaynaklı bağlantı elemanları ile kullanılır. ASME B16.22’e göre soketli bakır bağlantı elemanları ASTM B88M ‘e uygun dikişsiz bakır çekme Tip K borular için lehim bağlantı yapılır. Kullanılan bağlantı elemanlarının vana grubu malzemesi bronz döküm, ASME B16.26.’e uygun havşa başlı olmasına dikkat edilmelidir. Kullanılan lehimmalzemesinin AWS A5.8/A5.8M’e uygun BCuP-5, grupta olması önemlidir. Kaynak malzemesi ise ASTM B32.’e uygun Sb-5 alaşımda olması gerekir. Tip CPR-U toprak altı ve Tip CPR-INS yalıtımlı borular ASTM B88M’e uygun yalıtımlı Tip K dikişsiz bakır çekme boru ASME B16.22.’e uygun soket bağlantılı lehimli olarak yapılır.