Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı

92 Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı mümkün ise kaçınılmalıdır. Kaynaklı birleştirmelerin gerilme analizi ve tahribatsız muayenesi gerekecektir. Not: Kapalı alanlarda (yeraltı 1,4 metre ve altı kanallar içerisinde veya hava sirkülasyonu olmayan hacimler) kaynak esnasında kullanılan gazlar ve dumanları nedenleri ile işleme başlamadan önce tüm risk ve sağlık ve güvenlik konularının dikkate alınması gerekir. Yukarıda bahsedildiği gibi, kaynak üzerinde ve iç tarafta gerek ani soğuması gerekse hava ile direkt temasından kaçınmak için çeşitli gaz perdeleri oluşturularak imalat yapmak gerekir. Ayrıca kök kaynağı ve dolgu kaynak işlemleri diğer metallerden farklıdır. Aynı zamanda çok değişik niteliklerde alaşımlarda kullanılır ve en önemli nokta bu malzemelerin de kaynaklarında kullanılan dolgu teli malzemelerinin seçimi ayrıcalıkla planlanmalıdır. Örnek olarak: 6061 tip alüminyum alaşımı kaynak sırasında hızla sertleşir ve çatlaklar oluşur. Kaynak bölgesinde eğer kaynak dolgu teli de 6061 alüminyum alaşımı ise, kaynak sağlıklı yapılamaz. El ile kaynak telini düzgün beslemek mümkün değildir. Dolayısıyla ayrı bir otomatik kaynak besleme mekaniz- ması ile kaynak işlemi yapılmalıdır. Alüminyum ve alaşımlı borularda ısı transferi katsayısı çok yüksek olduğu için herhangi bir duraksama ve işlemde aksama olduğunda kaynak bölgesi hızla soğur ve tekrar soğuk kaynak başlangıç noktasına geri dönülür. Kök ve dolgu kaynakları için de geçerli olmak üzere kaynak sırasında eriyen malzeme üzerinde oksitlenme olur. Bu işlem sırasında mutlaka fırça ile veya kimyasal sıvı ile oksitlenen alan temizlenmek zorundadır. Örnek: 6061-T6 gibi alüminyum alaşımları imalat tekniği ile yaşlandırılır. Bu da malzemenin sertliğini artırır, tekrar ısıtıldığında bu sertlik avantajı kaybolur ve kaynak bölgesinde zayıf noktaları dolgu kaynağında tekrar aynı yaşlanma ve sonucu sertlik seviyesine taşımak için filler malzemesi de değişmek zorundadır. 6.6.1. Kaynak Presli Bağlantı Yöntemleri Boru, tercihen sahaya teslim edildiği gibi, uçları aşağıdaki tablolardaki ölçülerde gösterildiği gibi kaynak için hazırlanmalıdır. TABLO 6.2 Alüminyum Boru Kaynak Bağlantı için Kaynak Ağzı Kare-Kaynak Boşluğu Nominal Plaka Kalınlığı Boşluk Kaynak Teli Çap Amp Volts Tel Hızı Kaynak Hızı Kaynak Teli Tüketimi mm mm mm m/min cm/min kg/m 2 0 0,8 80 18-21 11,7 102 0,01 3 0-0.5 0,9 130 19-22 12,2 102 0,01 4 0-1 1,0 160 20-23 11,4 102 0,02 TABLO 6.3 Alüminyum Boru Kaynaklı Bağlantı için Kaynak Ağzı Tek V-Kaynak Açıklık (Tipik kaynak açısı = 60°) Nominal Plaka Kalınlığı Boşluk Kaynak Teli Çap Amp Volts Tel Hızı Kaynak Hızı Tel Tüketimi mm mm mm m/min cm/min kg/m 5 0 0,9 175 19-23 19,1 102 0,04 6 0 1,2 195 20-24 10,9 102 0,07 8 0 1,2 220 21-25 11,8 89 0,11 10 0-1 1,6 240 22-26 8,1 89 0,15 12 0-1 1,6 275 23-27 9,7 76 0,27 19 0-2 1,8 290 24-28 8,5 61 0,61 25 0-2 2,4 330 26-32 4,6 46 1,09