Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı

Tesisat Boru ve Bağlantı Elemanları El Kitabı 97 KISIM 7. PLASTİK ESASLI BORU DEVRE ELEMANLARI ve MONTAJI Plastik esaslı borular, kimya ve malzeme bilgisi ile üretim teknikleri geliştikçe, neredeyse her türlü tesisat uy- gulamalarında yer alan göreceli ucuz, korozyon riski olmayan ve özellikle kimyasallarla problemsiz çalışabilen malzemelerdir. Sıcaklık ve basınç değerlerine göre tümü aynı kategoride olmamasına rağmen birçok tesisat için çeşitlerinden biri veya birkaçı uygulamada kendine yer bulmuştur. 7.1. GENEL BİLGİ Plastik başlığı altında toplanan genel boru tiplerini kısaca aşağıdaki başlık altında toplamak mümkündür. Bu malzemeler aynı zamanda çelik tesisat borularının yeraltında kullanılması sırasında kaplama malzemesi olarak da kullanılmaktadır. ABS : Akrilonitril Butadin Stren PB : Polibutilen PE-X : Çapraz Bağlı Polietilen PE- RT : Yüksek Sıcaklığa Dayanımlı Polietilen PVC : Polivinil Klorür PVC-C (CPVC) : Klorlu Polivinil-Klorür Çok Katmanlı : Alüminyum Ara Katmanlı PE veya PEX komposit. HDPE : Yüksek Performanslı Polietilen (olarak bilinir) PP : Polipropilen (takviyesiz, takviyeli, komposit vb.) PVDF : Polivinilden Flüorür CTP : Cam Elyaf Takviyeli DC : Çift Cidarlı Plastik esaslı ve termoset borular her bir tesisat anlatılırken verilen tablolarda görüleceği üzere, neredeyse tüm tesisat türlerinde bir veya birkaçı tüm basınç sınıflarında kullanılmaktadır. Sırası ile plastik tesisat borularının temel özelliklerini ve çalışma sınırlamalarını tarif edelim. Uygulama seçim tabloları ile bağlantı elemanları tip ve niteliklerini yukarıda verilen sıra ile açıklayalım. Bu açıklama özellikle tesisat için malzeme ve bağlantı yöntemlerine göre bağlantı elemanlarını seçerken çok önem taşımasına rağmen ve ülkemizde PPR3 su tesisatı, PVC-UPVC atık su tesisatı ile yağmur suyu tesisatı, PE ve PEX borular sıcak su tesisatı, HDPE-CTP temiz su ana hat ile yangın su tesisatı kullanımında yaygın olarak bilinmesine rağmen bağlantı yöntemleri sınırlıdır ve el alışkanlığı ile kullanılmaktadır. Hatta bazı zamanlarda tesisatta yanlış yerlerde yanlış malzeme ve bağlantı yöntemi kullanıldığı ve yıllarca problem çıkarmasına rağmen bilgi eksikliğinden dolayı düzeltilemediği görülmüştür. SDR: Standart Boyut Oranı anlamına gelir. Boruların tanımlanmasında kullanılan bir parametre olup, dış çapın et kalınlığına oranıdır MRS: Hammadde Sınıfı MRS (mpa) Ayrıca bu kısımda bazı boru ve bağlantı elemanlarının çeşitli bağlantı yöntemleri dahil SDR olarak farklı basınç ve sıcaklık değerleri için de üretici tarafından çeşitli kimyasal formül değişiklikleri ile sağlanabileceği de çoğu meslektaşımız tarafından bilinmemektedir ve yanlış işlemler devam etmektedir. SDR üretilmiş basınç sınıfı [ ] MPa ve sıcaklık sınıfı [ ] °C borular ihtiyaç dahilinde basınç sınıfı ve çalışma sıcaklığı tasarımcı tarafından doğru olarak tarif edilmiş olmalı ve bağlantı elemanları üretici tarafından teyit edilerek yöntemi ve boru seçimi sağlanmalıdır.